“ሳይቸግር ጤፍ ብድር”

ከሰይፉ መታፈሪያ ፍሬው

.

አንድ ሰሞን ሰባት ገጽ ከሩብ የኾነ የአንድ ሥራ-ሀላፊን ያማርኛ ጥያቄና መልስ (ቃለመጠይቅ) ጽሑፍ አንብቤ ነበር። ሃያ ሦስት የእንግሊዝኛ ቃላት/ሐረጎች ተቀላቅለውበት አገኘሁ! ይህ የጽሑፉ 1.06% መሆኑ ነው።

ታዲያ “ይቺ ምን አላትና ሰው ታስተቻለች?” ያሰኝ ይሆናል።

ጉዳዩ ግን መጠኑ አይደለም – ሌላ ነው። አንደኛ፣ ሰው ሀላፊ ኾኖ ባደባባይ ንግግሩ እንግሊዝኛን ካማርኛ እያቃየጠ ሲናገር ላድማጮቹ ኹሉ አብነት ይኾናል። ኹለተኛ፣ አቀያይጦቱ “ሳይቸግር ጤፍ ብድር” መሆኑ ነው።

ቀጥዬ ከጽሑፉ የለቀምኩዋቸውን አማርኛና-እንግሊዝኛ ቅይጥይጥ ንግግር አመጣለሁ።

.

ቅይጡ ቃል                በጽሑፉ ያለው አጠቃቀም       (በጎ የሚሆነው)

Albergo             “አንድ ቦታ ነበር ቤርጎ የያዝነው”   (አንድ ቦታ ነበር ሆቴል የያዝነው)

Already              “ኦረዲ ወስነናል”   (ዱሮ ወስነናል)

Chair                  “ቸር ማድረጉንም”   (ስብሰባውን መምራቱንም)

Chairperson       “ለዋናው ቸርፐርሰን”   (ለዋናው ሊቀመንበር)

Cross-check            “ይህንኑ ክሮስቼክ አደረግን”   (ይህንኑ አመሳከርን)

Excessive Force         “ይህ ኤክሴሲቭ ፎርስ ነው”   (ይህ መጠኔለሽ ኃይል ነው)

Extension                  “ለምን ኤክስቴንሽን አይጠይቁም”   (ለምን የጊዜ ተራዝሞ አይጠይቁም)

Information               “ኢንፎርሜሽን በሚስጥር እያወጣ”   (መረጃ በሚስጥር እያወጣ)

Interrogate                “ኢንተሮጌት አድርጓቸዋል”   (እሳቸውንም ጠይቋቸዋል)

I Think                       “አይቲንክ”   (ይመስለኛል)

Leads                         “የካሴት ሊዶችን ለማትረፍ”   (የካሴት መረጃዎችን ለማትረፍ)

Legal Adviser         “ሌጋል አድቫይዘር በመሆን”   (የሕግ አማካሪ በመሆን)

Organization          “ከማንም ኦርጋናይዜሽን ጋር”   (ከማንም ድርጅት ጋር)

Pressure                  “ፕሬዠሩን በመፍራት”   (ጫናውን በመፍራት)

Property Damage        “የደረሰባቸውን የፕሮፐርቲ ዳሜጅ”   (የደረሰባቸውን የሀብት ጥፋት)

Region                     “የደቡብ ሪጅን”   (የደቡብ ቀጣና/ክፍለ ሀገር)

Replace                    “በሕጉ ምክትሉ ሪፕሌስ ያደርጋል”   (በሕጉ ምክትሉ ይተካል)

Report                     “የናንተን ውሳኔ ሪፖርት”   (የናንተን ውሳኔ ዘገባ)

Resign                      “አንዱ ሪዛይን አድርጎ”   (አንዱ ሥራውን ለቆ)

Scholarship             “እስኮላርሺፕ አግኝቶ ነው”   (የትምህርት ድጎማ አግኝቶ ነው)

Statement                “የራሴን ስቴትመንት ሳደርግ”   (የራሴን ቃል ስሰጥ)

Supreme Court       “ሱፕሪም ኮርት ቢሮ ስንደርስ”   (ከፍተኛ ፍርድ ቤት ቢሮ ስንደርስ)

Trust                         “ትረስት ለማድረግ ሞክረን”   (ለማመን ሞክረን)

.

እዚህ ላይ በተጠቅሞቴ (ለምሳሌ) Albergoን “ሆቴል” ብያለሁ። በፈረንጅኛነቱ በቅየማ ሊያስከስስ ይችላል። ይህ ቃል ግን አማርኛ ኾኑዋል።

ለምሳሌ “Apple” ባማርኛ ምንድን ነው ተብሎ ቢጠየቅ ማንም “ፖም” ይላል – ከፈረንሳይኛ በመጣ ቃል። በዚህ መልክ ብዙ የውጭ ቃላት ወደ አማርኛ መጥተው፣ በዘመን ብዛት አማርኛ የኾኑ አሉ – ሆቴልም የዚያ ዐይነት ነው።

ከላይ የተዘረዘሩት የሃያ ሦስቱ ፈረንጅኛ ቃላት/ሐረጎች ጉዳይ ግን ሌላ ነው … ሀሳባቸው በአማርኛ በቀላሉ ይገኛልና።

.

ሰይፉ መታፈሪያ ፍሬው

(1999 ዓ.ም)

.

[ምንጭ] – አንድምታ ክበብ። ቁጥር 6። የካቲት 1999። ገጽ 8።